EN WAT ALS JE DIABETES HEBT?
Nog maar al te vaak wordt een voedingspatroon laag in koolhydraten in de klassieke dieetkunde gezien als gevaarlijk of als risicofactor voor diabetische ketoacidose. In het andere uiterste zijn er mensen met diabetes die soms eten wat ze willen en een hoge bloedsuiker wegspuiten met insuline.
Wat is wijsheid (voor je lichaam) en wat zegt de wetenschap?
Hebben we koolhydraten nodig?
Koolhydraten behoren tot de macronutriënten in onze voeding, naast eiwitten en vetten. Ze worden ook sachariden (suikermoleculen) genoemd en bestaan uit verbindingen van koolstof, waterstof en zuurstofatomen. Ze worden in je lichaam afgebroken tot glucose die, net zoals ketonen uit vetzuren, een onmisbare energiebron vormt voor de meeste cellen van je lichaam, en vooral voor je hersenen. Je lichaam heeft dus altijd wat glucose nodig voor essentiële fysieke processen. De meningen over hoeveel glucose dat zou moeten zijn, zijn echter behoorlijk verdeeld. Daarnaast is de ene koolhydraat de andere niet, en kunnen ze verschillende effecten hebben op je bloedsuikerspiegel.
Eenvoudige snelle koolhydraten
Koolhydraten bestaan uit één, twee, enkele of meerdere monosachariden. Druivensuiker is bijvoorbeeld een monosacharide, tafelsuiker een disacharide en zetmeel een polysacharide. Koolhydraten met één of twee suikermoleculen noemen we eenvoudige (snelle) koolhydraten, die snel door je lichaam worden afgebroken en omgezet in energie. Je vindt ze bijvoorbeeld in suiker, frisdrank, snoep, koek en wit brood. Eenvoudige koolhydraten leveren weliswaar snel energie, maar zorgen ook voor een snelle bloedsuikerstijging waardoor tevens meer insuline nodig is. Ze hebben over het algemeen een laag voedingsgehalte. Over snelle koolhydraten kan ik kort zijn, ze voegen weinig toe en ontregelen je des te meer. Zo veel mogelijk laten staan dus. Weet ook dat een niet diabeet én een diabeet in balans slechts 5 gram suiker in de bloedbaan hebben, wat overeenkomt met één suikerklontje. Dat is dus erg weinig in vergelijking met voeding rijk aan snelle koolhydraten
Complex dan maar?
Complexe (langzame) meervoudige koolhydraten bestaan uit lange suikerketens die langzaam worden afgebroken en dus ook voor een langzamere stijging van je bloedsuiker zorgen. Deze vind je bijvoorbeeld in granen, groenten, peulvruchten, noten, zaden en aardappelen. Ze leveren langdurig energie en bevatten voedingsstoffen, zoals vezels, vitaminen en mineralen. Waar er redelijke consensus is over snelle koolhydraten, is die er niet over complexe koolhydraten. Daar komt nog eens bij dat elk lichaam anders reageert op voedingsmiddelen. Maak je als diabeet bijvoorbeeld gebruik van een glucosemeter, dan zie je heel goed wat het effect is van voeding op je bloedsuiker. En dan zie je dat de ene complexe koolhydraat bijvoorbeeld voor een hogere piek zorgt dan een andere. Meet je dat niet, omdat je bijvoorbeeld geen diabetes hebt, dan kun je ook fikse pieken hebben, bijvoorbeeld na je havermoutontbijtje met fruit. Je ziet dat alleen niet direct. Dus ook complexe koolhydraten vrijwaren je niet van soms flinke bloedsuikerschommelingen
‘Minder koolhydraten’ betekent niet ‘geen koolhydraten’
Als ik het heb over ‘low carb eten’ dan wordt er vaak gedacht aan het elimineren van alle koolhydraten. En dan is er direct de zorg: waar halen we dan nog de zo belangrijke brandstof glucose vandaan? Complexe koolhydraten worden echter weer onderverdeeld in verteerbare (suiker of zetmeel) en niet-verteerbare koolhydraten (voedingsvezels). De niet-verteerbare koolhydraten van vezels komen voor in plantaardige voedingsmiddelen zoals groenten en fruit. Sommige vezels worden gefermenteerd door goedaardige darmbacteriën en dienen als voedsel voor deze nuttige bacteriën. Vezels die niet worden gefermenteerd, ondersteunen een gezonde stoelgang. Beide vezelsoorten zijn gunstig voor je spijsvertering, regulering van je cholesterol en je bloedsuikerspiegel. Low carb eten kan dus prima gepaard gaan met het eten van een variëteit aan groenten waar wel degelijk koolhydraten in zitten, alleen in veel mindere mate. En met minder drastische effecten op je bloedsuikerspiegel en insulineproductie. Dit komt ook je insulinegevoeligheid ten goede. Een verminderd aanbod aan insuline maakt je cellen namelijk gevoeliger voor insuline en dat is positief.
“All carbs convert to glucose”
(dus ook die uit groenten:)
Welke koolhydraten zijn dan goed?
Uit het voorgaande blijkt al wel dat het verhaal van de koolhydraten – en of ze je vriend of vijand zijn –aanzienlijk genuanceerder ligt dan in eerste instantie lijkt. Als we de snelle elimineren, dan hebben we al veel gewonnen en houden we de complexe, met aanzienlijk meer voedingswaarde, over. Vervolgens komen we dus bij de effecten van deze koolhydraten. In welke mate laten ze je bloedsuikerspiegel stijgen? Een hogere bloedsuikerspiegel betekent een hogere insulinevraag. Met uiteindelijk meer schommelingen in je bloedsuikerspiegel en een groter risico op insulineresistentie tot resultaat. Vermijd of verminder dus ook die complexe koolhydraten waar je glucosemeter van uitschiet.
Maar wat als ik dan toch te weinig glucose binnen krijg: ketoascidose?
De reguliere dieetkunde waarschuwt bij een gebrek aan glucose voor de gevaren van ketoascidose (verzuring van het bloed). Ketoascidose is onder meer een complicatie bij diabetes type 1 die optreedt als gevolg van een abnormaal hoge niveaus van ketonen in het bloed in combinatie met een gevaarlijk hoge bloedsuikerspiegel. Het gaat gepaard met onvoldoende insuline bij mensen met diabetes type 1 of bij sommige gevallen van diabetes type 2. In dat geval kan het lichaam niet voldoende glucose gebruiken voor energie vanwege een gebrek aan insuline, en gaat het vetten verbranden waarbij een overmatige productie van ketonen ontstaat. Ketoacidose kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder uitdroging, elektrolytische onevenwichtigheden, verwardheid, bewustzijnsverlies en in ernstige gevallen zelfs coma en overlijden.
Of nutritionele ketose?
Er is echter een verschil tussen ketoascidose en nutritionele ketose. Nutritionele ketose is een natuurlijke metabolische toestand in je lichaam die ontstaat als je weinig (maar let op, ik zeg dus niet geen) koolhydraten en in verhouding meer vetten eet. Dit dwingt je lichaam om metabool flexibeler te worden en vetten af te breken tot ketonen, je alternatieve brandstofbron. In nutritionele ketose blijft je bloedsuikerspiegel echter binnen een normaal bereik en is er insuline voorhanden voor een goede bloedsuikerregulering.
Nutritionele ketose kan ook bij diabetes
In een studie van de Britse arts Ian Lake, die ik afgelopen zomer ontmoette bij mij thuis, wordt bevestigd dat nutritionele ketose ook door mensen met diabetes type 1 goed wordt verdragen en gunstige effecten heeft op hun gezondheid. In deze studie renden 8 individuen in de leeftijd van 29 tot 62 jaar, waarvan twee met DM1, ongeveer 20 mijl per dag gedurende vijf opeenvolgende dagen, waarbij ze alleen water consumeerden.
Ketonengehaltes bij mensen met diabetes kwamen overeen met die van mensen zonder diabetes, de insulinehoeveelheden werden aanzienlijk verminderd, en de glucosecontrole lag dicht bij fysiologisch. Nutritionele ketose bleek dus geen risicofactor voor diabetische ketoacidose en het consumeren van suiker voor energie was niet nodig voor afstanden tot 100 mijl bij keto-aangepaste mensen. Mensen die insuline injecteren, hoeven dus niet noodzakelijk koolhydraten te consumeren, tenzij er sprake is van een hypo.
Mijn energie is bovendien goed en constant. En dat heeft alles mijn voedingskeuzes te maken. Ik ben het levende bewijs dat de juiste voeding de oplossing is voor gezond oud worden. Deze zomer had ik de kans om Dr Ian Lake bij me thuis te ontvangen, hij was op dat moment op doorreis naar Zwitserland waar hij een voordracht verzorgde over Diabetes Type 1 en low Carb en sport. Een inspirerend man die net als ik al een hele zoektocht heeft afgelegd en nu op missie is om bij collega artsen zijn boodschap uit te dragen.
Mijn ervaring: Low Carb High Protein
Als diabetescoach en bloedsuikerexpert mét diabetes type 1 vaar ik niet alleen op mijn eigen ervaringen, maar ook op die van vele van de mensen die ik heb begeleid. Laat ik voor mezelf spreken. Een gezond Low Carb High Protein voedingspatroon heeft mij en mijn lichaam héél veel positieve effecten gebracht zoals 70% minder basale insuline nodig, een HbA1c van 5.5 – 6% in plaats van 7.4%, een Time In Range 80% binnen doelbereik (70 -150 mg/dl) of (3.8- 8.3 mol/L), heel wat minder humeurschommelingen, minder PMS, geen hongergevoel tijdnes de dag en me mentaal veel sterker voelen (noem het zelfvertrouwen).
Ik hoor vaak van mijn klanten dat ze zich niet meer durven uitspreken bij hun arts of diëtist over een andere voedingaanpak. En dat terwijl ze zich aanzienlijk beter voelen als ze anders beginnen te eten. Dat is oprecht zonde. Ik wil jou absoluut niet van mijn visie overtuigen maar geef het toch eens een kans.
Dus waarom zou je een koolhydraatbeperkte voedingsstijl niet combineren met je diabetes?
Deze leefstijl biedt zoveel voordelen voor je energiepeil, je gewicht, je weerstand, je spijsvertering, je hart en je algemene gezondheid.
En vergeet vooral niet : jouw suikerspiegel vaart er ook wel bij!
Het is voor iedereen mogelijk om uit de glucose- en emotionele rollercoaster te stappen, ook met diabetes type 1 en 2.
Je hoeft zelf alleen maar de eerste stap te zetten. Het is tijd voor een paradigmashift in de voedingsleer: laten we de oorzaak aanpakken in plaats van de symptomen te bestrijden!
“In order to change an existing paradigm you do not struggle to try and change the problematic model. You create a new model and make the old one obsolete.”
– R. Buckminster Fuller –
Slim eten voor diabeten
Wil je leren hoe je op een gezonde wijze minder koolhydraten kunt eten en ervaren wat dat voor jouw gezondheid en lichaam doet? In mijn online programma ‘Slim eten voor (niet) diabeten’ leer ik je alles wat je moet weten. De juiste educatie laat je sterker in je schoenen staan om de juiste keuzes voor jouw gezondheid te maken.
Schrijf je HIER in voor het programma “Slim eten voor diabeten”
Bronnen
• Keto Coaching Belgium (2020). Koolhydraatarme voeding bij diabetes type 2 en prediabetes.
• Lake, I., (2021). Nutritional ketosis is well-tolerated, even in type 1 diabetes: the ZeroFive100 Project; a proof-of-concept study. Current opinion in Endocrinology, Diabetes and Obesity, 28(5): 453-462
It all starts with you…
Een écht online magazine VÓÓR en DÓÓR diabeten.
Het EERSTE én het mooiste DIABUDDY MAGAZINE van België en Nederland.
Met als doel jou goed te laten voelen, beter voor jezelf te zorgen en te verbinden met gelijkgestemden.
Klaar om jouw gezondheid een boost te geven?
