Insuline bestaat 100 jaar!
Dit jaar vieren we een bijzondere verjaardag. Insuline bestaat 100 jaar! Een belangrijke mijlpaal en hét moment om even terug te blikken. Want weet jij eigenlijk hoe insuline ontstaan is en hoe die bijzondere stof juist werkt?
Insuline bestaat dit jaar 100 jaar, terwijl diabetes al in Egyptische manuscripten beschreven staat. Eeuwenlang was diabetes een mysterieuze, dodelijke ziekte. Kruidendrankjes, honing, wijn: niets hielp.
Van doodsvonnis naar chronische ziekte.
Pas in 1880 slaagden wetenschappers erin om de oorsprong van de ziekte te ontrafelen. Bij het wegnemen van de alvleesklier bij een hond ontdekten Duitse onderzoekers dat het dier diabetessymptomen ontwikkelde en kort daarna stierf. Voor het eerst werden de alvleesklier en insuline aan diabetes gelinkt. Jaren later, in 1921, slaagden de jonge chirurg Frederick Banting en zijn assistent erin om insuline uit de alvleesklier van een hond te halen. Die insuline bleek vergelijkbaar te zijn met de menselijke variant en opende de deuren naar het maken van een medicijn. Banting werd gelauwerd om zijn prestaties en ontving de Nobelprijs voor Geneeskunde. Naar meer erkenning was de man blijkbaar niet op zoek, want hij verkocht het octrooi aan een Canadees ziekenhuis voor 1 symbolische dollar. Van de ene op de andere dag werden levens gered. Diabetes veranderde van een doodsvonnis naar een chronische ziekte. Maar… waar patiënten voordien koolhydraatarme diëten voorgeschreven kregen, luidde de komst van insuline ook het medicatietijdperk in, met insuline als quick fix.
Hoe werkt insuline?
Hoe belangrijk insuline is, hoef ik je vast niet te vertellen. Insuline is een sleutelhormoon. Een soort van floormanager die alles regelt en onder andere de hoeveelheid glucose in je bloed aanstuurt. Het voorkomt dat je bloedsuiker gevaarlijke, giftige waarden bereikt. Bij diabetes Type 1 maakt het lichaam geen (of heel weinig) insuline insuline aan. Dit gebeurt wanneer het eigen afweersysteem de insulineproducerende cellen aanvalt. Diabetes type 2 is een iets genuanceerder verhaal: hierbij valt de insulineproductie na jaren overproductie zo goed als stil en/of worden je cellen minder gevoelig voor insuline. Gelukkig maar dat de wetenschap er 100 jaar geleden in slaagde om insuline op een andere manier te vervaardigen. Maar de waarheid gaat dieper dan dat. Hoe beter je de rol van insuline begrijpt, hoe strakker je de diabetestouwtjes in handen kan nemen.
Hoe wordt insuline aangemaakt?
Wist je dat… er al bij het ruiken van lekkere geurtjes in de keuken insuline vrijkomt, zelfs zonder dat je een hap genomen hebt? De echte piek komt natuurlijk pas als je maag gevuld is. Wat gebeurt er precies in je lichaam? Insuline wordt aangemaakt in de pancreas, meer bepaald in de zogenaamde bètacellen van de eilandjes van Langerhans. Onze pancreas biedt trouwens ook onderdak aan de alfacellen. Die produceren de tegenhanger van insuline: glucagon. Glucagon en insuline sturen samen de bloedsuikerregulatie aan. Glucagon verhoogt de bloedsuiker als die te laag staat. Insuline verlaagt je bloedsuiker als die te hoog is.
De keerzijde van insuline.
Insuline is een life-saver. Maar… niemand wil te hoge insulinespiegels in het bloed. Insuline is een complex anabool hormoon: een hormoon dat voor opbouw zorgt, je kan het als een groeihormoon omschrijven. Denk maar aan de werking van anabole steroïden. Dat verklaart waarom een teveel aan insuline in het lichaam voor een opeenhoping van vet zorgt én de vetverbranding remt. Te veel koolhydraten (dit betekent dat je cellen ongevoelig worden voor insuline) en te veel insuline (natuurlijk of kunstmatig) maken je lijf op den duur insulineresistent, of je nu wel of geen diabetes hebt.
INSULINE:
- remt de bloedsuikerproductie in de lever.
- zorgt ervoor dat glucose omgezet wordt in glycogeen (in lever en spieren)
- stimuleert de aanmaak van spierweefsel. Het ondersteunt namelijk de opname van aminozuren in de cellen en zo ook de opbouw van eiwitten. Essentieel voor de spieropbouw!
- stimuleert groeiprocessen (en kan dus ook meespelen bij de vorming van steelwratjes, een vergrote prostaat en zelfs kankergezwellen)
- remt de werking van glucagon
- zorgt ervoor dat glucose omgevormd wordt tot vet (en bevordert dus de vetaanmaak).
Lees de blog over ‘Opgepast voor dubbele diabetes.’
Opgelet voor vetten.
Omdat onze lichaamcellen niet altijd in staat zijn om glucose meteen op te nemen, wordt het glucose eerst omgezet in glycogeen. Onze spieren bieden slechts plaats aan een beperkte hoeveelheid van die energievoorraad. Heel anders dan ons vetweefsel, dat een eindeloze glucosevoorraad in de vorm van vet kan opbergen. Vet ontstaat dus niet enkel door het eten van vette voeding. Ook suikers transformeren graag tot vetten. Ons vetweefsel is als het ware één grote voorraadkast. Heupen en billen zijn bij dames de traditionele verzamelplekken voor vetten. Handig voor in barre tijden. Maar…. als de voorraadkast vol zit, belandt het vet op plaatsen waar het niet thuishoort: in de buik en rond onze organen. En dat viscerale vet is allesbehalve gezond.
Bang voor de hypo.
En dan is er nog dat andere belangrijke side-effect: het risico op glycemic (hypo), waarbij te veel ingespoten insuline de bloedsuikers verlaagt tot gevaarlijke, soms zelfs levensbedreigende niveaus. Hypo’s zijn helaas niet zo zeldzaam. Om de grote koolhydraatrijke maaltijden van ons Westerse eetpatroon te dekken zijn namelijk hoge insulinedosissen nodig.
Bang van hypo’s ? Deze blog kan je misschien wat geruster stellen
Conclusie? Diabetes of niet, ‘gezond’ zijn staat gelijk aan een laag gehalte aan circulerende insuline in je lichaam én een goede insulinegevoeligheid, dit zorgt op korte en lange termijn voor minder ontstekingen.
Zo werk je aan een lager insulinegehalte en hogere insulinegevoeligheid.
Het lijkt misschien of diabetes jou controleert in plaats van omgekeerd. Maar vergis je niet: de oplossing ligt grotendeels in jouw handen. Door te kiezen voor een gezonde levensstijl kruip jij weer aan het roer.
Enkele gouden tips
* Intermittent vasten (IF)
Je hebt ongetwijfeld al gehoord over periodiek vasten. Bij intermittent fasting eet je tussen bepaalde tijdstippen niet. Dat is iets héél anders dan niet eten. Zelf vast ik gewoonlijk tussen 19u en 11u. Dat betekent dat ik dan enkel water, zwarte koffie of thee drink. Ons lichaam is helemaal niet gemaakt om constant te grazen en heeft tijd nodig om te herstellen en te ‘recyclen’. Mijn hoofd en lijf varen er wel bij! Ook de wetenschap toont beloftevolle effecten aan. Zo is het bewezen dat IF je insulinegevoeligheid verhoogt en beschermt tegen leververvetting.
Tip: Meer weten over intermittent fasting? In deze blog lees je welke voordelen je er bij diabetes van plukt.
* Minder snelle koolhydraten
Koolhydraten worden in je lichaam in glucose omgezet. Het gevolg? Je bloedsuiker stijgt en je insulinegehalte volgt. Door bewerkte en geraffineerde koolhydraten van het menu te schrappen, stop je het probleem bij de oorzaak.
* Slaap genoeg
Tal van studies hebben een link aangetoond tussen slecht slapen en een verlaagde insulinegevoeligheid. Voldoende slapen vermindert trouwens ook je risico op hartaandoeningen en diabetes type 2. Winwin!
* Beweeg regelmatig
Bewegen heeft ontzettend veel voordelen en is ook voor diabeten bijzonder interessant. Het verplaatst glucose namelijk naar de spieren waardoor je insulinegevoeligheid verhoogt. Dat effect kan zelfs tot 48 uur na het sporten duren! Viel het je ooit al op dat je na een training minder insuline nodig hebt? Dan weet je nu waarom.
PS: je hoeft jezelf heus niet elke dag in het zweet te werken. Een stevige wandeling werkt net zo goed!
* Verlies gewicht
Te veel wit vetweefsel in je lijf verhoogt de insulineresistentie. Door je lichaam van glucoseverbranding (koolhydraten) naar vetverbranding te helpen, verlaagt de circulerende insuline én neemt de vetopslag af. Het verliezen van lichaamsvet doet trouwens ook je insulinegevoeligheid verhogen. Koolhydraten terugschroeven helpt je om vet te verliezen.
* Eet veel groenten, kruiden en specerijen
Ze zitten boordevol antioxidanten en ontstekingsremmende stoffen die je insulinegevoeligheid bevorderen.
* Verminder stress
Stress verhoogt de aanmaak van cortisol en glucagon (vechten of vluchten). Je raadt het al: die stresshormonen maken het je lichaam moeilijker om de bloedsuikerspiegel goed te reguleren. Stress verminderen is de boodschap, maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Neem stress niet zomaar voor lief en ga na wat jouw stressoren zijn. Maak komaf met stressvolle situaties, investeer in meditatie en lichaamsbeweging.
Lukt het je niet alleen? Blijf er niet alleen mee worstelen.
In mijn groepstrajecten werken we samen met andere gelijkgestemde diabeten aan een leuker en waardevoller leven, mét diabetes.
Liever een-op-een aan de slag? Ook dat kan! Bel me gerust even op of mail me en we babbelen erover. Helemaal vrijblijvend natuurlijk!
Liefs,
Charlotte
It all starts with you…
Boek online je gratis kennismakingsgesprek
BOEKENTIP: wil je meer weten over de werking van insuline? Lees dan zeker eens deze boeken. Een echte aanrader!
Foto bron: https://twitter.com/diabetescouk/status/930369832838664193
Dagelijks krijg ik de vraag:
“Charlotte, hoe kan ik mijn HbA1c verlagen?”
In mijn e-book vertel ik je welke TOOLS helpen om jouw HbA1c onder controle te houden.
